Đó là ông Lê Thanh Trị (58 tuổi), ngụ tại 495, quốc lộ 20, thị trấn Liên Nghĩa, huyện Đức Trọng (Lâm Đồng).

4 năm sáng chế 28 loại máy nông nghiệp

Năm 2009, ông Lê Thanh Trị từ Bến Tre lên Lâm Đồng đi làm thuê cho một công ty chuyên sản xuất các sản phẩm nông nghiệp. Làm được hai năm, ông quyết định bỏ việc, lang thang khắp nơi kiếm việc mới. “Tôi tìm tới nhiều vườn ươm giống cây xin việc, thấy người ta làm hoàn toàn bằng thủ công mà chẳng có máy móc nào hỗ trợ. Từ đó tôi nảy sinh việc sáng chế các loại máy cơ khí trong nông nghiệp” – ông Trị nhớ lại.

Nghĩ là làm, vậy ông vét hết số tiền dành dụm đổ vào việc sáng chế máy gieo hạt giống vào khay xốp. Vốn có sẵn những kiến thức cơ bản về cơ khí, sau nhiều tháng mày mò, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, cuối cùng chiếc máy gieo hạt giống cũng đã thành công. Giá thành để làm chiếc máy đầu tiên này hết hơn 50 triệu đồng nhưng ông Trị bán chiếc máy với giá chỉ trên 30 triệu. Nguyên nhân là do máy đầu tiên vừa làm vừa thử nghiệm, nhiều thiết bị làm ra bị hư hỏng nên đã đội giá thành lên cao. Tiếng tăm ông Trị sáng chế ra máy gieo hạt nhanh chóng đồn ra, hàng chục cơ sở ươm giống cây tại Lâm Đồng dồn dập đến đặt hàng ông sản xuất máy để bán. Vậy là cả ngày lẫn đêm, ông Trị vùi đầu vào làm việc mà không kịp cho khách lấy máy.

Ưu thế nổi bật của máy gieo hạt do ông Trị sáng chế là máy có thể tự động gieo được tất cả các loại hạt, từ nhỏ như hạt cải đến lớn như hạt ngô. Sau nhiều lần điều chỉnh, cải tiến, đến nay máy gieo hạt của ông Trị sáng chế ra gần như đạt đến mức độ hoàn hảo. Máy hoạt động theo cơ chế tạo chân không hút hạt giống tạo nên sự ổn định trong lúc hút hạt, chính xác và không bị hạt đôi. Máy chạy theo chiều ngang (chiều ngang khay 7 lỗ, chiều dài khay 12 lỗ) nên đạt năng suất rất cao. Toàn bộ các động tác có thể điều chỉnh được, đồng bộ và độc lập. Phễu định vị gieo hạt đúng vào tâm lỗ giúp cây phát triển tốt… Hiện nay, máy gieo hạt của ông Trị đã được tiêu thụ rộng rãi trong nước và xuất khẩu sang một số nước như Malaysia, Thái Lan, Indonesia.

Nối tiếp thành công ban đầu, từ năm 2011 đến nay, ông Lê Thanh Trị đã liêp tiếp sáng chế ra hàng loạt máy cơ khí phục vụ sản suất nông nghiệp. Chỉ trong vòng 4 năm qua, 28 loại máy nông nghiệp đã được ông Trị sáng chế thành công, đã đưa 22 loại máy vào hoạt động sản xuất thương mại và được các cơ quan nhà nước công nhận. Trong đó có các loại máy như máy ép cám viên, máy nén giá thể vào khay xốp, máy rửa cà rốt, khoai tây, khoai lang, máy tách vỏ cây, máy băm gỗ, hệ thống tách nước chanh hạt…

Ông Trị cho biết, mỗi sản phẩm của ông khi bán ra đều được cải tiến cho phù hợp với địa hình, điều kiện sản xuất thực tế của người sử dụng máy. Do đó, trước khi nhận cung cấp máy cho đối tác, ông đều đi quan sát thực tế vùng đất mà người mua máy sử dụng. Đối tác nước ngoài đặt hàng, ông đều sang tận nước họ, đến vùng sản xuất nông nghiệp để quan sát, tính toán kỹ thông số kỹ thuật sản xuất nhằm nâng cao tối ưu hiệu quả hoạt động của máy móc. Đến nay, ông Trị đã xuất khẩu được gần 40 máy móc các loại ra nước ngoài. Các đối tác nước ngoài đã đánh giá rất cao máy móc do ông Trị sáng chế và tiếp tục đặt hàng ông sản xuất để phục vụ nông nghiệp nước họ.

Ông Lê Thanh Trị bên máy bóc hạt mắc ca mà ông vừa sáng chế thành công.

Sáng chế máy tách vỏ mắc ca

Gần đây nhất, thấy cây mắc ca bắt đầu được người dân đưa vào trồng, nhất là khi Ban Chỉ đạo Tây Nguyên làm việc với các tỉnh, trong đó có Lâm Đồng về việc thúc đẩy, hỗ trợ nhà nông trồng mắc ca, đưa loại cây này trở thành một trong những loại cây trồng chủ lực của Tây Nguyên, ông Trị lập tức nghiên cứu, sáng chế loại máy tách vỏ mắc ca. Dây chuyền bóc, tách vỏ mắc ca và sấy khô gồm 3 loại máy: máy bóc vỏ ngoài (khi vừa thu hoạch), máy tách vỏ cứng và cuối cùng là máy sấy. Là một lão làng trong việc sáng chế máy cơ khí nông nghiệp, việc thiết kế, triển khai sáng chế, lắp ráp máy bóc tách vỏ quả mắc ca đối với ông không khó.

Ông Trị cho biết, từ khi có ý tưởng đến lúc triển khai thực hiện và hoàn thành máy bóc vỏ ngoài quả mắc ca đầu tiên chỉ chưa tới một tháng. Hiện nay, ông Trị đã chế tạo thành công máy bóc vỏ ngoài quả mắc ca, máy tách vỏ cứng hạt mắc ca và máy sấy đang được triển khai thực hiện.

Máy bóc vỏ ngoài quả mắc ca của ông Trị phù hợp với sản xuất hộ cá thể, mỗi giờ bóc được 300kg quả. Kết cấu máy gồm trên cùng là thùng đựng quả mắc ca, khi đổ mắc ca vào thùng để bóc vỏ, bật cầu dao điện, mô tơ sẽ chạy kéo theo guồng xoay bên trong hoạt động.

Quả mắc ca từ trên thùng chảy xuống guồng xoay này sẽ được tách lớp vỏ ngoài, sau đó cả vỏ và hạt cùng được đẩy ra bộ phận sàng, tách biệt lớp vỏ và hạt đi ra hai lối khác nhau. 100% bộ phận của máy đều được ông sáng chế từ các thiết bị đã được nội địa hóa. Sau khi lắp ráp xong, ông đã đem máy đến một gia đình trồng mắc ca tại huyện Đơn Dương cho chạy thử. Kết quả máy hoạt động rất tốt, tất cả các quả đều được bóc sạch lớp vỏ, bất kể quả to hay nhỏ.

Hiện ông đã có hợp đồng đặt hàng sản xuất dây chuyền bóc, tách vỏ và sấy khô quả mắc ca.

Nguyên nhân khiến ông sản xuất loại máy này nhỏ, công suất hoạt động thấp là để phù hợp với sản xuất mắc ca hộ cá thể, do mắc ca là cây mới được đưa vào trồng, bắt đầu phổ biến tại Lâm Đồng, quy mô sản xuất mới dừng lại ở hộ gia đình. Vừa làm vừa thử nghiệm, khi nào người dân trồng loại cây này phổ biến, quy mô hơn, nhu cầu sử dụng máy cao hơn, ông sẽ cho nâng cấp dây chuyền bóc, tách, sấy mắc ca lên quy mô lớn hơn. Hiện mỗi chiếc máy tách vỏ hạt mắc ca được ông bán ra thị trường với giá 14 triệu đồng.

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, các cơ quan, tổ chức Trung ương và địa phương đã trao tặng ông nhiều bằng khen, bằng sáng chế. Các máy cơ khí của ông Trị cũng đã nhận được nhiều giải thưởng lớn như Sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu năm 2011, Cúp vàng, Huy chương vàng Agroviet 2012, thương hiệu đại việt hội nhập ASEAN và quốc tế 2013, thương hiệu nổi tiếng ASEAN 2013…